Manisa'nın simge yapılarından biri olan Beyazfil'in yıkımını engellemek için yıllardır mücadele eden ve bu süreçte açtığı tüm davaları kazanan Beyazfil Yıkılmasın Platformu şimdi de tarihi yapının restore edilerek kamuya açılması için mücadele veriyor. Beyazfil Yıkılmasın Platformu konuyla ilgili kapsamlı bir ön rapor hazırladı. Platform tarafından hazırlanan ön rapor yapının tarihsel önemini vurgulayıp, yapının satışı ve yıkımı engellemek için verilen mücadele sürecini anlatırken, dünyadaki benzer örneklerini de gözler önüne seren, tüm değerlendirmeler üzerinden sonuçlar çıkarıp, somut önerilerde bulunan bir niteliğe sahip. Platform tarafından hazırlanan rapor şu şekilde.
1. GİRİŞ
Manisa’nın Cumhuriyet dönemi mimarisinin önemli temsilcilerinden olan Beyaz Fil Binası, sadece bir yapı değil, aynı zamanda şehrin sosyokültürel belleğinin bir parçasıdır.
Geçmişte SGK’ye ait olan bu bina, düşük bir bedelle iktidar yandaşı bir şirkete devredilmiş; ancak Manisa halkı tarafından oluşturulan “Beyaz Fil Yıkılmasın Platformu” öncülüğünde hukuki ve toplumsal bir mücadeleyle yıkılmaktan kurtarılmıştır.
Bugün de Beyaz Fil Yıkılmasın Platformu, hukuki ve toplumsal mücadelelerin sonunda yıkımdan kurtardığı bu binayı yeniden kamuya kazandırma ve sürdürülebilir bir modelle halkın kullanımına sunmayı hedeflemektedir.
Bu rapor, Beyaz Fil Binasının mevcut sahipleri tarafından kısa bir süre içinde binanın restorasyon süreci başlatılmadığı takdirde, Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Ferdi Zeyrek’in liderliğinde, binanın satın alınması, restore edilmesi ve topluma kazandırılmasını öngören bir model geliştirilmesini amaçlamaktadır.
2. BEYAZ FİL’İN TARİHSEL VE SOSYOKÜLTÜREL ÖNEMİ
•Mimari Değeri: Cumhuriyet dönemi yapılarının tipik özelliklerini taşıyan bina, modern mimarinin Manisa’daki ilk temsilcilerindendir.
•Sosyolojik Değeri: Bina, sadece fiziksel bir varlık değil; Manisa halkının mücadele azminin ve kültürel hafızasının bir sembolü haline gelmiştir.
Beyaz Fil Yıkılmasın Platformu, bu binayı toplumsal dayanışmanın merkezi yapmıştır.
•Stratejik Konum: Binanın şehri içine alan merkezi konumu, onu kamusal ve sosyal faaliyetler için ideal bir alan haline getirmektedir.
3. ÖRNEKLERLE TÜRKİYE VE DÜNYADAN BENZER PROJELER
Türkiye Örnekleri:
1.Ankara Ulus İşhanı
•Durum: Cumhuriyet dönemi simge yapılarından biri olan bina, uzun süre atıl durumda kaldı.
•Süreç: Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından satın alınarak restore edildi.
•Model: Sosyal alanlar, sanat galerileri ve kültürel etkinlikler için bir merkez haline getirildi.
2.Kadıköy Halkevi
•Durum: 1930’larda inşa edilen bina, uzun süre kullanılmadı.
•Süreç: Kadıköy Belediyesi tarafından kamulaştırıldı ve restorasyon süreci başlatıldı.
•Model: Yerel halkın eğitim ve kültür faaliyetleri için bir merkez olarak hizmet veriyor.
Dünya Örnekleri:
1.Berlin Tempelhof Havaalanı (Almanya):
•Durum: Tarihi bina kapandıktan sonra halkın yoğun baskısıyla korunmaya alındı.
•Model: Park alanı, müze ve kültürel etkinliklerin yapıldığı bir alan haline dönüştürüldü.
2.Buenos Aires Usina del Arte (Arjantin):
•Durum: Eski bir enerji santrali, yıllarca atıl durumda kaldı.
•Model: Kamulaştırılarak konser salonu, sergi alanı ve kültürel etkinlik merkezi olarak yeniden inşa edildi.
4. ÖNERİLEN MODEL: BEYAZ FİL’İN YENİDEN KAMUYA KAZANDIRILMASI
A. Satın Alma Süreci
1.Hukuki Çerçeve: Belediye, binayı satın almak için hukuki süreci başlatmalı. Mevcut mülk sahipliği değerlendirilerek, piyasa değeri üzerinden bir kamulaştırma anlaşması yapılabilir.
2.Finansman: Belediye bütçesi, sponsor destekleri ve STK’lerle yapılacak işbirlikleriyle finansman sağlanabilir.
B. Restorasyon ve Yeniden Kullanım Planı
1.Restorasyon:
•Tarihi dokuyu koruyacak bir restorasyon projesi hazırlanmalı.
•Binanın deprem yönetmeliğine uygun hale getirilmesi sağlanmalı.
2.Kullanım Amaçları:
•Kültür ve Sanat Merkezi: Yerel sanatçıların eserlerini sergileyebileceği bir galeri.
•Eğitim ve Toplantı Alanları: Halkın erişimine açık konferans ve eğitim salonları.
•Toplum Merkezi: Kadın, gençlik ve yaşlılar için çeşitli sosyal programların düzenleneceği bir mekan.
3.Sürdürülebilirlik:
•Gelir Modelleri: Kültürel etkinlikler, kafe/restoran işletmeleri ve düğün/organizasyon kiralamaları gibi modellerle bina kendi gelirini yaratabilir.
•Enerji Verimliliği: Binaya güneş panelleri ve yağmur suyu toplama sistemleri entegre edilerek enerji verimli bir yapı oluşturulabilir.
C. Kamu Katılımı ve Sosyolojik Etki
1.Halkın Dahil Edilmesi: Proje süreçlerinde Manisa halkının görüşleri alınarak, sosyal aidiyet duygusu güçlendirilmelidir.
2.Toplumsal Etki: Beyaz Fil, Manisa’nın yalnızca fiziksel bir simgesi değil, aynı zamanda dayanışma ve mücadele ruhunun bir sembolü olarak toplum belleğinde yerini koruyacaktır.
5. SONUÇ VE ÖNERİLER
Beyaz Fil Binası, sadece bir yapı değil, Manisa halkının kolektif mücadelesinin sembolüdür. Belediye Başkanı Ferdi Zeyrek’in liderliğinde, bu binanın yeniden kamuya kazandırılması, yalnızca bir bina kurtarma projesi değil, aynı zamanda bir toplumsal adalet ve kültürel miras projesidir.
Bu projeyle Manisa, yalnızca bir tarihi yapı kazanmayacak, aynı zamanda kültür, sanat ve dayanışmanın merkezi haline gelecek bir sembole kavuşacaktır.
Bu adım, yerel yönetimin halkla birlikte üretim yaptığı, geçmişi koruyarak geleceği inşa ettiği örnek bir başarı hikayesi olacaktır.
*“Beyaz Fil yalnızca Manisa’nın değil, Türkiye’nin de simge projelerinden biri olarak yükselecek.”
